Geschiedenis
Eind tachtiger jaren werden de omstandigheden tot het plaatsen van windturbines optimaal. De overheid subsidieerde de toenmalige turbines meer en meer, de vergoedingen voor de teruggeleverde schone energie liepen gestaag op en er kwamen redelijk betaalbare innovatieve windmolens op de markt. Milieubezorgdheid stond toen hoog op het lijstje van vele politici. Het dorp Dearsum had de primeur met een heuse dorpsmolen en een biogasinstallatie, waarmee het dorp onafhankelijk probeerde te komen van het elektriciteitsnet. Rond de kop afsluitdijk verschenen voor het eerst de zogenaamde ‘twa-wjukkers’, de overbekende Lagerweys met hun opvallende verschijning.
Enkele inwoners van Kubaard grepen deze ontwikkeling aan om een dorpsproject te beginnen: er was in Kubaard nl. ook veel koeienmest en de wind sloeg je vaak om de oren. Daar moest iets positiefs uit te halen zijn: het milieu een handje helpen en er ook het liefst nog een centje aan over houden.
Het vergde samen 4 jaar tijd eer de eerste schop de grond in kon voor de aanleg van onze 2 turbines. Voor vele instanties was het oprichten van een windturbine nieuw. Regelgeving was er nauwelijks, de organisaties hadden praktisch geen ervaring.
De pas opgerichte werkgroep “Alternatieve Energie” – er zat toen nog een randje geitenwollen-sokken aan- kwam in aanraking met een zeer enthousiaste Durk van der Ham en binnen no time werd er in vele huishoudingen enthousiast over windenergie gesproken.
Mede door zijn kennis en constructieve manier van aanpakken, lukte het ons om “alle wieken” dezelfde kant op te laten draaien. Het moet gezegd worden: toen het toenmalige bestuur voor financiering aanklopte bij de plaatselijke Rabobank, werden de gepresenteerde berekeningen kritisch bekeken maar werkte men zeer constructief mee, ondanks het toch speciale karakter van de op te richten dorpsmolen, dat niet te vergelijken was met de gebruikelijke investeringen.
Onze Stichting vormde toch al een vreemde eend in de bijt. Door de doelstellingen -het bevorderen van het opwekken van duurzame energie en een bijdrage leveren aan de sociaal culturele activiteiten van het dorp- werd er in juridisch en fiscaal opzicht een wat aparte positie ingenomen. Gekozen werd in juni 1993 om de werkgroep om te zetten in een stichting die gelieerd werd aan Dorpsbelang. Door een speciale afspraak met de Belastingdienst hielden we ruimte over om uit onze exploitatie de afgelopen jaren tienduizenden Euro’s aan de vereniging Dorpsbelang over te maken, waarmee o.a. een stukje verbouw van het dorpshuis en de aanleg van de speeltuin werden gefinancierd. WIEK produceert jaarlijks ca. 1,5 miljoen kWh groene stroom; inmiddels produceert de stichting ca. 3x het totale stroomverbruik van ons dorp. Vanaf 2005 is de productie vervijfvoudigd, door de vervanging van de oude Lagerwey windmolens met 1 Bonus 300 kW en 2 Vestas 750 kW turbines. In de Vestassen participeert de stichting voor 25%.
Als gevolg van onze activiteiten ontstonden méér initiatieven en ook individuele melkveehouders ontdekten hun 2e tak. De milieuwinst is groot. Alle molens van Kubaard tezamen, produceren inmiddels 20 keer de hoeveelheid stroom die we totaal gebruiken.
Het landschap veranderde wel door de hier en daar verschijnende solitaire windturbines. Daar is niet iedereen gelukkig mee. Wij vinden dat voor een goede ontwikkeling van de duurzame energie opwekking een goed investeringsklimaat aanwezig moet zijn. Dat betekent dat naast diverse andere factoren, er een consistente lange termijnvisie van de overheid gewenst is. Om deze laatste doelstelling kracht bij te zetten, heeft de stichting tezamen met andere dorpsmolenverenigingen, de Feriening Fryske Doarpsmûnen (FFD) opgericht. Het Friese energiebeleid staat opschaling van windmolens tot 2023 in ieder geval in de weg. WIEK wacht het verloop t.a.v. de ontwikkelingen m.b.t. het klimaatbeleid af om te acteren wanneer het nodig is.
In 2003 is de stichting ook begonnen met de productie van duurzame energie uit de zon. Hiertoe schaften we ons in 2002 de 48 panelen aan waardoor onze school jaarlijks volledig op groene energie kon draaien.
Doordat onze basisschool in 2016 haar deuren moest sluiten, zijn de zonnepanelen overgegaan naar de nieuwe, particuliere eigenaar van het schoolgebouw.
Updated 11-2021
Windenergie:
Sinds 1994 heeft Stichting WIEK in Kûbaard windturbines draaien. Aanvankelijk zijn we gestart met de oerdegelijke Lagerweys met een nominaal vermogen van 80 KW. Ruim 11 jaar hebben 2 LW 18/80 turbines ca. 3.500 Mwh (3.500.000 kWh) schone electriciteit opgewekt. Bij een geschat verbruik van ca. 400 Mwh per jaar voor ons dorp betekent dit dat WIEK met de Lagerweys voor bijna 9 jaar het electriciteitsverbruik van Kûbaard heeft geleverd. Anno 2013 staan er voor de Stichting 2 Micons 750 KW en 1 Bonus 300 KW te produceren. De Micon turbines worden in samenwerking met 2 agrarische ondernemers geëxploiteerd, 25 % van de opbrengst is voor WIEK. De Bonus is voor 100 % eigendom. Mede door de samenwerking en de welwillende houding van onze agriërs, produceren we nu ca. 1.500 Mwh per jaar, ofwel 3x het stroomgebruik van ons dorp. In vermeden milieu-equivalenten spreek je over ca. 1.000 ton vermeden Co2 uitstoot, momenteel een erg actueel onderwerp.
Uit het archief:
In mei 2007 heeft de firma Haarsma uit Tjerkwerd de oude sokkel van de voormalige Lagerwey 18/80 windturbine in puin geslagen en afgevoerd. De turbine wekte van 1994 tot en met oktober 2005 schone electriciteit op aan de Joarumerleane bij de fam. Van der Werf. De turbine werd destijds op een 2 meter hoge betonnen sokkel geplaatst omdat dat dan de elctriciteitsproductie met ca. 10 % zou toenemen, van ca. 150.000 kWh per jaar tot ca. 165.000 per jaar. De investering zou zich binnen 3 à 4 jaar terug verdienen. Achteraf gezien kunnen we inderdaad stellen dat deze verhoging rendabel geweest is, ondanks de bijna € 4.000,- kostende afbraak. (GvP)
